Hiện nay, sự phát triển của Internet và công nghệ số đã mang đến nhiều cơ hội học tập, giải trí và giao lưu cho người dân. Tuy nhiên, cùng với đó là sự gia tăng của các hình thức lừa đảo trên không gian mạng, với thủ đoạn ngày càng tinh vi và nhắm đến các đối tượng dễ bị tổn thương như học sinh, thiếu niên, những người nhẹ dạ cả tin. Kẻ xấu thường lợi dụng sự thiếu kinh nghiệm và tò mò của người dân để thực hiện các hành vi lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản và đánh cắp thông tin cá nhân.
Bài tuyên truyền này nhằm giúp người dân nhận diện các nguy cơ, hiểu rõ các chiêu trò lừa đảo phổ biến, và trang bị các kỹ năng cần thiết để tự bảo vệ mình trước những mối đe dọa từ không gian mạng.
I. MỘT SỐ HÌNH THỨC LỪA ĐẢO PHỔ BIẾN TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG
1. Giả mạo tài khoản người thân, bạn bè để lừa đảo: Kẻ lừa đảo chiếm đoạt hoặc tạo tài khoản giả mạo giống với người thân, bạn bè của người dân rồi nhắn tin yêu cầu chuyển tiền gấp hoặc nhờ giúp đỡ.
2. Lừa đảo qua các chương trình khuyến mãi, trúng thưởng: Kẻ gian thường gửi tin nhắn hoặc email giả mạo với nội dung “Chúc mừng bạn đã trúng thưởng iPhone” hoặc “Nhận học bổng đặc biệt”,…, kèm theo yêu cầu điền thông tin cá nhân hoặc chuyển một khoản phí nhỏ để nhận quà.
3. Lừa đảo qua các trò chơi trực tuyến, chiếm đoạt tài khoản game: Kẻ gian thường dụ dỗ học sinh, người dân nhấp vào các đường link giả mạo với lời mời gọi hấp dẫn như nhận vật phẩm game miễn phí hoặc ưu đãi nạp thẻ. Sau khi đăng nhập vào các trang web này, tài khoản của các em sẽ bị đánh cắp.
4. Lừa đảo tuyển dụng việc làm trực tuyến: Kẻ gian đăng tin tuyển dụng việc làm bán thời gian với mức lương cao và yêu cầu chuyển tiền đặt cọc để được nhận việc. Sau khi nhận tiền, kẻ xấu sẽ biến mất mà không để lại dấu vết.
5. Dụ dỗ tham gia các nhóm kín, diễn đàn không an toàn: Nhiều nhóm kín trên Facebook hoặc Zalo thường mời gọi mọi người tham gia với nội dung hấp dẫn nhưng thực chất là các nơi tập trung các hành vi lừa đảo hoặc phát tán nội dung độc hại.
II. BIỆN PHÁP PHÒNG, CHỐNG LỪA ĐẢO TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG
Hãy luôn tỉnh táo, cảnh giác và trở thành những người sử dụng Internet thông minh bằng cách thực hiện các khuyến cáo dưới đây:
1. Không công khai các thông tin như ngày tháng năm sinh, số Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân, số điện thoại, số tài khoản ngân hàng… trên mạng xã hội để tránh bị các đối tượng lợi dụng khai thác, sử dụng vào mục đích lừa đảo, cần chọn lọc thông tin trước khi chia sẻ công khai trên mạng xã hội. Tuyệt đối không chia sẻ thông tin cá nhân, mật khẩu, số thẻ ngân hàng hay các thông tin nhạy cảm khác với bất kỳ ai trên mạng. Không truy cập các đường link trong tin nhắn hay Email lạ không rõ nguồn gốc, không thực hiện giao dịch theo yêu cầu của các đối tượng lạ khi nhận được điện thoại, tin nhắn có nội dung liên quan đến giao dịch ngân hàng. Không cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP, số tài khoản ngân hàng…
2. Gọi điện xác minh qua số điện thoại hoặc gặp trực tiếp trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch tài chính nào. Luôn cảnh giác khi nhận được tin nhắn yêu cầu giúp đỡ về tiền bạc. Đối với các tin nhắn qua mạng xã hội vay tiền cần trực tiếp gọi điện thoại để xác nhận kỹ thông tin trước khi chuyển tiền.
3. Không điền thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng vào bất kỳ trang web lạ nào khi nhận được các thông báo trúng thưởng. Không nên nghe và làm theo những lời hướng dẫn, giới thiệu, dụ dỗ làm theo các cách thức làm việc nhẹ nhàng, kiếm tiền dễ dàng… Đặc biệt không nghe theo lời các đối tượng chuyển tiền vào tài khoản chỉ định. Cảnh giác trước các thông tin thông báo nhận thưởng qua mạng, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền để nhận thưởng.
4. Tìm hiểu kỹ về chương trình khuyến mãi và chỉ tham gia những sự kiện từ các nhãn hàng uy tín, qua trang web chính thức. Tìm hiểu kỹ thông tin khi kết bạn với những người lạ trên mạng xã hội, đặc biệt là những người hứa hẹn cho, tặng số tiền, tài sản lớn hoặc quà có giá trị lớn.
5. Kiểm tra kỹ URL của các trang web, không nhấp vào đường link từ người lạ. Khi phát hiện SIM điện thoại bị vô hiệu hóa, cần liên hệ ngay nhà mạng để yêu cầu hỗ trợ, xác mình. Nếu bị mất điện thoại, cần nhanh chóng báo cho nhà mạng để khóa SIM kịp thời.
6. Sử dụng mật khẩu mạnh, thay đổi định kỳ và bật xác thực hai yếu tố để tăng cường bảo mật. Thường xuyên kiểm tra và cập nhật các tính năng bảo mật, quyền riêng tư trên các tài khoản ngân hàng, tài khoản mạng xã hội và cần bảo mật tuyệt đối thông tin các tài khoản trên, bao gồm: tên đăng nhập, mật khẩu, mã xác thực (OTP) hoặc số thẻ tín dụng… không cung cấp cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào khi chưa xác định được danh tính. Không mở, cho thuê, bán tài khoản ngân hàng cho người khác. Khi phát hiện đối tượng có hành vì mua bán, cho thuê tài khoản ngân hàng cần báo ngay cho cơ quan Công an nơi gần nhất
7. Không nên tin vào các công việc “việc nhẹ, lương cao” và không bao giờ nộp bất kỳ khoản tiền nào trước khi nhận việc. Tìm hiểu kỹ thông tin về công ty hoặc đơn vị tuyển dụng trước khi tham gia.
8. Chỉ tải ứng dụng từ các cửa hàng chính thức như Google Play hoặc App Store. Kiểm tra kỹ tên miền (domain) của các trang web để đảm bảo đó là trang chính thức. Không cài đặt trên điện thoại, máy tính các ứng dụng chưa được xác thực. Tuyệt đối không truy cập website, ứng dụng trong tin nhắn nhận được, trang web có nội dung không rõ ràng, giả mạo dịch vụ chuyển tiền quốc tế, trang web ngân hàng.
9. Thường xuyên kiểm tra và cập nhật các thiết lập bảo mật của tài khoản mạng xã hội. Hãy dừng lại, kiểm tra kỹ và xác minh trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch hoặc cung cấp thông tin nào. Khi nhận được các tin nhắn hoặc thông báo yêu cầu hành động gấp như “chuyển tiền ngay”, “đăng nhập tài khoản khẩn cấp”, hãy dừng lại và kiểm tra tính xác thực qua các kênh liên lạc khác. Khi nhận được cuộc gọi tự xưng là cán bộ các cơ quan nhà nước, đặc biệt là lực lượng Công an để thông báo, đe dọa mình có liên quan đến vụ án, vụ việc, cần liên lạc ngay với cơ quan Công an nơi gần nhất để trình báo.
10. Tránh nhận kết bạn hoặc nhắn tin với người lạ trên mạng xã hội. Không tham gia vào các nhóm kín hoặc diễn đàn với nội dung không rõ ràng hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
11. Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu lừa đảo nào, mọi người cần báo cáo ngay cho các cơ quan chức năng để được hỗ trợ và ngăn chặn kịp thời. Luôn tỉnh táo và không bị cuốn vào cảm xúc khi nhận được yêu cầu hỗ trợ từ các tài khoản người quen. Không để lòng tham dẫn dắt khi nghe lời mời gọi trúng thưởng hoặc nhận quà.
Lừa đảo trên không gian mạng đang là một vấn đề phức tạp, đặc biệt nguy hiểm đối với người dân những người chưa có nhiều kinh nghiệm đối phó. Bằng cách nâng cao nhận thức, cập nhật thông tin và thực hiện các biện pháp bảo vệ cá nhân, người dân có thể tự bảo vệ mình và giúp đỡ mọi người phòng tránh các rủi ro tiềm ẩn trên không gian số.
Nguồn: Tham khảo